در رابطه با علت ورم ناگهانی زیر چشم چپ و راست سوالات زیادی پرسیده می شود. در این رابطه باید گفت که علل زیادی برای ورم یا پف زیر چشم ها وجود دارد که شایع ترین آنها شامل آلرژی، بی خوابی، مصرف سدیم بیش از حد و پیری می شوند. در موارد دیگر، ورم دور چشم که به اِدِم پری اوربیتال معروف است، ممکن است نشانه ی یک مشکل پزشکی جدی مانند عفونت چشم، بیماری تیروئید یا دیابت باشد.
سرنخ های خاصی می توانند در پیدا کردن علت بیماری به شما کمک کنند. برای مثال؛ ورم، یک چشم یا هر دو چشم را درگیر کرده و یا پف زیر چشم با علائم دیگری همچون خارش، ترشح یا مشکلات تنفسی همراه باشد. اگر ورم، شدید و یا بدون دلیل باشد، متخصص می تواند در تشخیص علت بیماری به شما کمک کرده و درمان مناسب را تجویز کند.
علائم ورم زیر چشم ها
اِدِم پری اوربیتال به ورم موقتی بافت های اطراف چشم ها به علت احتباس مایعات گفته می شود. پری به معنای دور و اوربیتال به مردمک چشم اشاره دارد. علائم اِدِم پری اوربیتال می توانند متفاوت باشند، اما اغلب شامل موارد زیر می شوند:
- ورم و پف اطراف چشم ها
- قرمزی چشم
- اشک بیش از حد
- حلقه های سیاه
- خارش چشم
- ورم قابل مشاهده ی سفیدی دور چشم، چشم درد چه به صورت مقاوم و یا همراه با حرکت چشم
- تاری دید با تغییرات دید دیگر
- حساسیت به نور
- ترشح خامه ای چشم
محدوده علائمی که شما تجربه می کنید، می توانند نشانه ی یک علت زمینه ای باشند. این علائم شامل موارد زیر می شوند:
- ورم چشم، حاد (شدید و ناگهانی) یا مزمن (مقاوم یا عود کننده) باشد.
- ورم چشم، دو طرفه (هردوچشم) و یا یک طرفه باشد.
علت ورم ناگهانی زیر چشم چپ و راست
علت پف دور چشم ها ممکن است واضح باشد، برای مثال مانند زمانی که گریه کرده اید یا دچار تب یونجه شده اید. اما در موارد دیگر ممکن است علت ورم چشم ها چندان هم واضح نباشد.
بی خوابی:
زمانی که تا دیر وقت بیدار می مانید یا به اندازه ی کافی نمی خوابید، الگوهای تنفسی شما در طول یک چرخه ی خواب معمولی دچار اختلال می شوند. این شرایط اغلب منجر به اختلال تنفسی در خواب می شوند که در آن الگوهای تنفسی غیرطبیعی می توانند باعث افت سطوح اکسیژن خون شوند. رگ های خونی برای جبران فقدان اکسیژن، گشاد می شوند تا خون بیشتری را به بافت های بدن برساند.
گشاد شدن رگ ها به نوبه ی خود می تواند باعث شود مایعات به بافت های اطراف نشت کنند. زمانی که بافت های ظریف پلک پایین درگیر شوند، پف زیر چشم ها ایجاد می شود. آپنه ی خواب که مشخصه ی آن اختلال تنفسی در خواب می باشد علائم مشابهی دارد و نه تنها باعث می شود فرد احساس خواب آلودگی بیشتری داشته باشد، بلکه در طول روز نیز خسته به نظر برسد.
تغذیه:
سدیم یکی از چند ماده ی معدنی است که حرکت آب در داخل و خارج سلول ها را تنظیم می کند. زمانی که شما مقدار مناسبی از سدیم را به شکل نمک مصرف می کنید، تعادل بین آب درون و داخل یک سلول حفظ می شود. از سوی دیگر، زمانی که بیش از حد نمک مصرف می کنید، نه تنها آب در سلول ها باقی می ماند، بلکه شروع به انباشته شدن می کند که همان احتباس مایعات است. سدیم در غلظت های بالا هم در غذاهای نمکی و هم در غذاهای بدون نمک یافت می شود، این غذاها شامل موارد زیر می شوند:
- غذاهای فراوری شده و یا کنسروی
- فست فودها
- نوشیدنی های الکلی
- نوشابه های گاز دار
- گوشت
- سوپ ها
محدود کردن غذاهایی با غلظت سدیم بالا می تواند به کاهش احتمال پف دور چشم ها کمک کند.
چرا گریه کردن باعث پف دور چشم ها می شود؟
گریه کردن مانند خوردن نمک بیش از حد می تواند باعث پف دور چشم ها شود، زیرا نمک موجود در چشم ها به هنگام گریه کردن می تواند باعث احتباس مایعات در اطراف چشم ها شود. هرچه شما بیشتر گریه کنید، ورم دور چشم ها بدتر خواهد شد.
آلرژی ها:
آلرژی نیز می تواند باعث پف دور چشم ها شود. این آلرژی ها نه تنها شامل آلرژی های فصلی می شوند، بلکه شامل آلرژی به غذاها و داروهای خاص نیز می شوند. آلرژی ها زمانی ایجاد می شوند که در معرض ماده ی تحریک کننده ی آلرژی قرار بگیرید. هیستامین یک ماده ی شیمایی است که باعث التهاب می شود، در نتیجه رگ های خونی شروع به ورم می کنند و مایعات را به بافت های اطراف نشت می دهند. زمانی که چشم ها و مسیرهای تنفسی درگیر شوند، ممکن است پف و عطسه رخ دهد. احتقان بینی با افزایش تخلیه مایعات به بافت های اطراف از جمله دور چشم، اوضاع را خراب تر می کند. برخی از شایع ترین مواد آلرژی زا عبارتند از:
- کنه های گرد و غبار
- کپک قارچی
- شوره حیوانات خانگی
- گرده
- آجیل درختی
- بادام زمینی
- گندم
- شیر
- سویا
- صدف
در اکثر موارد، این آلرژی ها موجب ورم دو طرفه می شوند. گرچه، نیش حشره یا یک بیماری مرتبط به آلرژی مانند درماتیت تماسی می تواند موجب ورم یک طرفه شود و فقط یکی از چشم ها را دچار ورم کند.
سالخوردگی:
وقتی سن ما بالاتر می رود، بسیاری از اجزای بدن ما توان عضلانی، استحکام و قابلیت ارتجاعی خود را از دست می دهند و چشم ها نیز از این قاعده مستثنی نیستند. در اکثر افراد، در اواخر دهه ی بیست و اوایل ۳۰ سالگی، کلاژن کم کم شروع به کم شدن می کند و بعد از آن با نرخ ۱ تا ۱.۵ درصد در سال کاهش پیدا می کند. کلاژن، واحد سازنده ی اولیه ی پوست، عضلات، استخوان ها و بافت های همبند می باشد.
این شرایط نه تنها باعث نازک شدن پوست زیر چشم ها می شود، بلکه ماتریکس کلاژن زیر پوست را تضعیف می کند و به چربی اجازه ی حرکت در فضا را می دهد. این شرایط در نهایت موجب افتادگی چربی پلاک پایین (کیسه های زیر چشم) می شود. با وجود کیسه های زیر چشم، شل شدن و منفذ دار شدن پوست، آنها را بیشتر مستعد احتباس مایعات می کند. چربی جمع شده در زیر چشم ها همچنین می تواند باعث جذب و احتباس مایعات شود.
ژنتیک:
شما ممکن است پف و حلقه های تیره زیر چشم را از والدین خود به ارث ببرید. اگر در خانواده شما چندین فرد با پف زیر چشم وجود دارد، این شرایط حتی می تواند نشانه ی یک مشکل ژنتیکی باشد که باعث پف دور چشم می شود. در موارد نادر، یک اختلال ارثی مانند اِدِم ارثی آنژیوادم می تواند باعث دوره های عود کننده ی ورم بافت عمیق شود. رایج ترین نقاطی که درگیر می شوند، صورت، دست ها، پاها و مسیرهای تنفسی هستند. معمولاً ژنتیک می تواند روی نحوه ی پیری پوست و سرعت کاهش تولید کلاژن در گذر زمان تأثیر بگذارد. برای مثال، اگر یکی از والدین شما یا هردوی آنها در دهه ی بیست یا سی سالگی زندگی خود کیسه های زیر چشم داشته باشد، شما نیز ممکن است در همان سن دچار کیسه های زیر چشم شوید.
مشکلات پزشکی:
مشکلات پزشکی بسیاری وجود دارد که در آن ها پف زیر چشم ها شایع است. برخی از این مشکلات موجب التهاب متمرکز در اطراف چشم ها می شوند، در حالیکه برخی دیگر موجب تغییرات متابولیکی می شوند که می توانند روی تعادل مایعات در سراسر بدن تأثیر بگذارند. مشکلاتی که می توانند موجب اِدِم پری اوربیتال شوند شامل موارد زیر می شوند:
- بلفاریتیس: التهاب پلک ها
- شالازیون یا گل مژه: غده مسدود شده در پایه ی مژه ها
- بیماری کلیوی مزمن: افت تدریجی عملکرد کلیه ها
- ورم ملتحمه: که به چشم صورتی نیز معروف است.
- رتینوپاتی دیابتی: یکی از عوارض چشمی دیابت است.
- کراتیت یا التهاب بخشی از چشم به نام قرنیه
- نوریت بینایی: التهاب عصب چشم
- سلولیت اوربیتال: عفونت شدید بافت های اطراف مردمک چشم
- گل مژه: التهاب جزئی مژه ها
- بیماری چشمی تیروئید: بیماری خود ایمنی که موجب برجستگی چشم می شود.
- یووئیت: التهاب لایه ی میانی چشم
ورم چشم ها به عنوان یکی از عوارض جانبی داروها
داروهای خاصی نیز می توانند موجب پف اطراف چشم ها و جمع شدن مایعات در زیر چشم ها شوند که عبارتند از:
- آکسون
- آلوپورینول
- آنتی کونوالسانت ها
- آزاتیوپرین
- مترونیدازول
- گلی وک (ایماتینیب)
- مینوسیکلین
- داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی
- سولفونامیدها
- پلاویکس (کلوپیدوگرل)
تشخیص علت ورم ناگهانی زیر چشم چپ و راست
دو طرفه بودن | یک طرفه بودن | حاد | مزمن | |
بی خوابی | X | X | ||
مصرف زیاد سیدیم | X | X | ||
تب یونجه | X | X | ||
سالخوردگی معمولی | X | X | ||
واکنش دارویی | X | X | ||
بلفاریت | X | X | ||
کالازیون | X | X | ||
ورم ملتحمه | X | X | ||
رتینوپاتی دیابتی | X | X | ||
نوریت بینایی | X | X | ||
بیماری چشمی تیروئیدی | X | X |
با توجه به علت مشکوک شده، آزمایشات و رویکردهای مختلفی ممکن است توصیه شوند که عبارتند از:
- شمارش کامل خون (CBC): یک آزمایش خون که می تواند به شناسایی عفونت کمک کند.
- آزمایش های آلرژی: آزمایشات خون و تست های پوستی
- آزمایش خون تیروئید: برای بررسی هورمون های تیروئید بالا یا پایین استفاده می شوند.
- آزمایشات عملکرد کلیه: آزمایشات خون و ادرار که برای بیماری کلیوی مزمن بررسی می شوند.
- کشت سواب چشم: برای شناسایی عفونت های چشم با سواب مایع چشم استفاده می شود.
- معاینه ی اسلیت لامپ: ابزاری است که درون چشم را با پرتوی نور انرژی بالا بررسی می کند.
- آزمایشات تصویربرداری: شامل سی تی اسکن و ام آر آی.
چگونه پف دور چشم ها درمان می شوند؟
پف چشم ها اغلب بی خطر هستند و نیازی به درمان ندارند. اما روش هایی وجود دارد که شما می توانید ورم را کاهش دهید و پف دور چشم ها را بهبود بخشید. بسته به علت مورد نظر شما می توانید به طور کامل از شر پف دور چشم ها خلاص شوید.
درمان های خانگی و تغییرات سبک زندگی:
راهکارهای ساده و محصولاتی وجود دارد که شما می توانید در خانه برای تسکین ورم چشم ها امتحان کنید. این روش ها عبارتند از:
- استفاده از کمپرس سرد: یک حوله را با آب خنک مرطوب کنید و در حالیکه صاف نشسته اید، آن را روی چشمان خود قرار دهید.
- از محرک های آلرژی پرهیز کنید: شما باید میزان گرده ها و کپک های محلی را در اخبار بررسی کنید و وقتی میزان آنها بالا می باشد در خانه بمانید. همچنین، خانه ی خود را جاروبرقی بکشید تا مواجهه با آنها را محدود کنید.
- بهداشت خواب خود را بهبود بخشید: اتاق خواب خود را خنک، آرام و تاریک نگه دارید و قبل از خواب از خوردن غذا و استفاده از وسایل الکترونیکی پرهیز کنید.
- ترک سیگار: سیگار کشیدن می تواند تولید کلاژن را کاهش دهد و همچنین موجب کوچک شدن رگ های خونی در پوست شود. ترک سیگار می تواند این شرایط را تا حدودی معکوس کند.
- مصرف نمک خود را کاهش دهید: برای مثال غذاهای فراوری شده کمتری بخورید و غذاهای کم نمک را انتخاب کنید و از آنها لذت ببرید.
- از کرم کافئین موضعی استفاده کنید: کرم کافئین موضعی که به صورت بدون نسخه موجود می باشد می تواند با تنگ کردن رگ های خونی، پف دور چشم ها کاهش دهد. در مصرف کرم های دور چشم بسیار مراقب باشید و آن را وارد چشم خود نکنید زیرا می تواند باعث سوزش و آسیب چشم ها شود.
داروها:
بسته به علت پف دور چشم ها، داروهای بدون نسخه و تجویزی مختلفی ممکن است مفید باشند که عبارتند از:
- آنتی هیستامین های خوراکی: برای تسکین علائم آلرژی استفاده می شوند.
- قطره های آنتی هیستامین: برای تسکین علائم آلرژی چشم استفاده می شوند.
- ضداحتقان بینی: برای تسکین احتقان بینی استفاده می شود که منجر به پف دور چشم ها می شود.
- قطره ها یا پمادهای آنتی بیوتیک: برای درمان عفونت های باکتریایی چشم استفاده می شود.
- قطره های چشمی استروئیدی: برای تسکین التهاب چشم استفاده می شود.
- زوویراکس (آسیکلوویر) یک داروی ضد ویروسی است که برای درمان هرپس چشمی استفاده می شود.
- تپزا (تپروتوموماب): به طور ویژه برای درمان برجستگی چشم ها بر اثر بیماری تیروئید استفاده می شود.
رویکردهای زیبایی:
برخی از درمان های غیرتهاجمی ممکن است پف یا کیسه های زیر چشم ها را تسکین دهند که عبارتند از:
فیلرهای پوستی: در این روش یک ماده ی ژل مانند بین زیر چشم و چانه تزریق می شود تا افتادگی پوست را کاهش دهد.
لایه بردارهای شیمیایی: برای درمان کیسه های زیر چشم مرتبط با پیری استفاده می شود، این رویکرد شامل استعمال محلولی می شود که در لایه ی بالایی پوست تجزیه می شود.
تزریق داکسی سایکلین پری اوربیتال: تصور می شود که تزریق آنتی بیوتیک تتراسایکلین به زیر چشم می تواند به کاهش افتادگی چربی پلک پایین کمک کند.
جراحی:
بلفاروپلاستی: یک رویکرد جراحی زیبایی است که پلک پایین را لیفت می کند. این شرایط معمولاً به صورت سرپایی تحت بیهوشی موضعی یا عمومی انجام می شود و یک رویکرد نسبتاً رایج است که برای تنظیم مجدد چربی در قسمت پایین چشم استفاده می شود و عضلات و پوست اطراف چشم را سفت می کند. نتایج این رویکرد نه تنها به تخصص و تجربه ی جراح بلکه به سن، کیفیت پوست و انتظارات فردی می تواند بستگی داشته باشد.
