پِرینه یا میان دوراه، ناحیه کوچک و حساسی از پوست بین اندام تناسلی (دهانه واژن یا کیسه بیضه) و مقعد است. این ناحیه، قسمت پایینی حفره لگن را نیز تشکیل می دهد. پِرینه هم به پوست قابل مشاهده بین اندام تناسلی و مقعد اطلاق می شود و هم به ساختارهای زیرین داخل بدن در زیر لگن. در ادامه مطلب، پرینه مردان و مباحث دیگر آن را توضیح خواهیم داد.
عملکرد پرینه چیست؟
پوست پرینه، به دلیل داشتن پایانه های عصبی فراوان، ناحیه تحریک پذیر جنسی (اِروژنوس) است. داخل بدن، پرینه ساختارهایی دارد که به عملکرد ادرار، دفع مدفوع و رابطه جنسی کمک می کنند. در زنان، پرینه در زایمان طبیعی نقش دارد. پرینه به عنوان پایه ای برای عضلات کف لگن عمل می کند، عضلاتی که اندام هایی مانند مثانه، روده بزرگ و اندام های تولید مثل را در جای خود نگه می دارند.
پرینه مردان کجا قرار دارد؟
در مردان، پرینه بین مقعد و کیسه بیضه است. پرینه در واقع زیر عضله اصلی کف لگن (لواتور آنی) قرار گرفته است و استخوان های لگن را به هم وصل می کند.
- مفصل سمفیز پوبیس (جلو): پرینه از جلوی لگن، یعنی مفصل سمفیز پوبیس شروع می شود. این مفصل، استخوان های لگن چپ و راست را به هم متصل می کند.
- استخوان دنبالچه (پشت): پرینه از مفصل سمفیز پوبیس تا پشت بدن، یعنی استخوان دنبالچه (کوکسیکس)، امتداد دارد.
- استخوان های نشیمنگاهی (طرفین): پرینه به طرفین لگن، یعنی استخوان های نشیمنگاهی هم می رسد.
ساختار پرینه چگونه است؟
گاهی اوقات در تصاویر، مرزهای پرینه به شکل الماس نشان داده می شوند، با خطی فرضی که از یک استخوان نشیمنگاهی لگن به دیگری کشیده می شود. این خط فرضی، الماس را به دو ناحیه مثلثی شکل تقسیم می کند:
- مثلث ادراری-تناسلی: شامل اندام تناسلی، مجرای ادرار (لوله ای که ادرار را به خارج از بدن منتقل می کند) و عضلات مربوطه است.
- مثلث مقعدی: شامل دهانه مقعد و اسفنکتر مقعدی (عضله ای که به انقباض و شل شدن مقعد کمک می کند تا بتوانید مدفوع کنید) است.
یک توده سخت از بافت فیبروماسکولار به نام جسم پرینه ای، در محل تلاقی مثلث های ادراری-تناسلی و مقعدی قرار دارد. این جسم نقش مهمی در حمایت از کف لگن شما ایفا می کند و هنگام زایمان به راحتی آسیب می بیند.
اندازه پرینه چقدر است؟
میانگین طول پرینه در مردان حدود 5 سانتی متر یا بیشتر و در زنان حدود 4 سانتی متر است.
پرینه از چه چیزی تشکیل شده است؟
زیر پوست پرینه، لایه های متعددی از بافت همبند، بافت چربی، عضلات و غشاها قرار دارند. یک عصب مهم به نام عصب پودندال از طریق پرینه عبور می کند و به بخش های مختلف آناتومی شما از جمله اندام تناسلی، عضلات کف لگن و مقعد، منشعب می شود. این شبکه عصبی پیچیده، پرینه را نسبت به احساسات جنسی حساس کرده و به شما در ادرار و مدفوع کردن کمک می کند.
چه شرایط و اختلالات رایجی پرینه را تحت تاثیر قرار می دهند؟
آسیب پرینه ممکن است برای هر دو جنس رخ دهد.
در مردان:
- پروستاتیت (التهاب پروستات): عفونت یا آسیب به پروستات می تواند باعث التهاب و درد شود که در اندام تناسلی و پرینه خود احساس خواهید کرد.
- جراحی: پزشک ممکن است برای انجام جراحی پروستات، برداشتن تومور یا ترمیم تنگی مجرای ادرار، پرینه را برش دهد.
- در زنان:
زایمان طبیعی: عبور نوزاد از واژن (کانال زایمان) می تواند باعث کشیدگی و پارگی واژن و پرینه شود. بیشتر پارگی ها جزئی هستند و با گذشت زمان بهبود می یابند. بسته به نوع پارگی، ممکن است برای ترمیم بافت نیاز به بخیه داشته باشید. پارگی های شدید می توانند به عضلات کف لگن یا اسفنکتر مقعدی مجاور نیز آسیب برسانند. همچنین پارگی پرینه می تواند ادرار، مدفوع کردن یا رابطه جنسی را دشوار کند.
اپیزیوتومی: در این روش، پزشک قبل از زایمان پرینه را برش می دهد تا واژن را برای زایمان بازتر کند. اپیزیوتومی زمانی یک روش معمول بود اما با افزایش شواهد مبنی بر اینکه اپیزیوتومی ممکن است احتمال درد لگن و بی اختیاری را پس از زایمان در برخی افراد افزایش دهد، کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.
در هر دو:
- اختلال عملکرد کف لگن: آسیب به پرینه احتمال بروز مشکل در ادرار یا مدفوع کردن را افزایش می دهد.
- کیست یا آبسه پرینه: ممکن است کیست یا آبسه های عفونی در پرینه یا داخل مقعد ایجاد شود. این آبسه ها اغلب قرمز، متورم و دردناک هستند.
- بواسیر: بواسیر به تورم سیاهرگ های راست روده یا مقعد اطلاق می شود که ممکن است در داخل بدن باشند یا از مقعد بیرون بزنند. همچنین احتمال دارد باعث خونریزی، خارش یا درد در پرینه شوند. این درد ممکن است به راست روده انتشار یابد و هنگام مدفوع کردن یا بلافاصله پس از آن بدتر شود.
- گرفتگی عصب پودندال: عصب پودندال از طریق پرینه عبور می کند. اگر آسیب ببیند و ملتهب شود، ممکن است در پرینه دردی احساس کنید که به طور ناگهانی شروع شده یا به تدریج طی چند هفته یا حتی چند ماه ظاهر می شود.
- درد ارجاعی: انواع بیماری هایی که در یک قسمت از بدن شروع می شوند، می توانند درد را به پرینه منتقل کنند. آپاندیسیت، کولیت و برخی اختلالات گوارشی می توانند باعث درد در پِرینه شوند.
- قانقاریا فورنیه: این مورد، یک عفونت باکتریایی نادر و خطرناک است که پوست ناحیه تناسلی و پرینه را از بین می برد. این بیماری، به ویژه در مردان 50 تا 60 ساله مبتلا به دیابت، شایع تر است.
- آسیب یا ضربه: آسیب های مربوط به موتورسواری، دوچرخه سواری یا اسب سواری می تواند به پرینه آسیب برساند. اگر دوچرخه سوار هستید، استفاده از زین دوچرخه بدون دماغه می تواند فشار را از روی پرینه بردارد و خطر آسیب را کاهش دهد.
- آزار جنسی: پارگی پرینه ممکن است نشانه آزار جنسی یا خشونت باشد.
علائم رایج مشکلات مربوط به پرینه چیست؟
درد، شایع ترین نشانه ای است که نشان می دهد مشکلی در پرینه وجود دارد. سایر علائم نیز ممکن است نشان دهنده مشکل در پرینه یا شرایطی باشد که عضلات یا اندام های اطراف در حفره لگن را تحت تأثیر قرار می دهد، از جمله:
- مشکل در ادرار یا مدفوع کردن
- درد یا خارش پرینه
- مشکل در نعوظ
- درد هنگام ادرار یا رابطه جنسی
- وجود توده، قرمزی و تورم در پرینه.
معمولاً چه آزمایش هایی برای بررسی سلامت پرینه انجام می شود؟
پزشک با انجام معاینه فیزیکی، آسیب، عفونت یا سایر شرایطی که پرینه را تحت تأثیر قرار می دهند، بررسی می کند. برای بررسی ناهنجاری های احتمالی، پزشک ممکن است معاینه مقعدی دیجیتال انجام دهد؛ یعنی با انگشت دستکش پوشیده، داخل مقعد را معاینه می کند.
همچنین، روش های تصویربرداری می تواند به پزشک شما در تشخیص مشکلات مربوط به پرینه کمک کند:
سی تی اسکن: می تواند نشان دهد که آیا آسیب داخلی به پرینه وارد شده است یا خیر.
MRI: نشان می دهد که آیا آسیبی به رگ های خونی یا عضلات پرینه وارد شده است یا خیر.
سونوگرافی: می تواند رگ های خونی آسیب دیده در پرینه را نشان دهد.
رادیولوژی با ماده حاجب: می تواند هرگونه آسیب به مجرای ادرار را نشان دهد. مجرای ادرار از طریق بافت پرینه عبور می کند.
